Met mijn handen vol boodschappen; melk, groente, vlees en vast nog wel wat meer, en de sleutel tussen mijn tanden geklemd kwam ik binnen. Ik wilde de boodschappen op het aanrecht leggen. En wat zie ik daar?
Er ligt een kussen op mijn aanrecht!
Een rood, rond kussen. Zo een als normaal op de bánk ligt.
Met óp dat kussen een ontbijtbordje.
Met óp dat bordje een beker.
Nadat ik van mijn eerste verbazing bekomen ben, maak ik gniffelend plaats voor mijn boodschappen.
Wat er gebeurd is kan ik bijna wel raden.
’s Morgens ontbijten mijn kinderen met hun bord op schoot voor de tv. Niet meteen schieten alsjeblieft. We hebben geprobeerd aan tafel te ontbijten. Maar als je ADHD hebt én autisme, dan zie je letterlijk en figuurlijk alles vliegen. Behalve je brood. Dat er dan ook nog van je verwacht wordt dat je tijdens een territorium-gevecht tussen 2 koolmezenpaartjes je ontbijt wegwerkt kan dan zomaar opeens een bijzaak zijn. Of, sterker nog, in het vergeethoekje van je bovenkamer belanden. Voor de tv gaat het een stuk makkelijker. Er is slechts 1 ding om op te focussen, meestal is dat Brandweerman Sam, of Dora. Ik weet niet wat erger is. Enfin, het werkt. Door de focus wat te richten blijft er opeens ruimte over om te eten. Twee, drie, soms 4 boterhammen verdwijnen in afzienbare tijd.
Na het ontbijt is het tijd om naar school te gaan. We volgen een vast patroon. Dat is handig. En duidelijk. En overzichtelijk. Ontbijtspullen naar de keuken. Jas. Schoenen. Helm. Medicijnen innemen. Rugtas pakken van de knop van de verwarming waar hij altijd hangt. Broodtrommel, fruitdoos en schoolbekers in je rugtas stoppen. Dat zijn trouwens wel 4(!) dingen die in die rugtas horen te gaan. Met nadruk op “hóren”, want als je de volgorde van je taken omdraait en je spullen in je tas stopt terwijl je tas nog aan de knop van de verwarming hangt loop je het risico dat je wat vergeet. Daarna naar buiten en je fiets uit de schuur halen. De meeste dagen lukt het ons op deze manier om zonder problemen ruim op tijd onderweg naar school te zijn.
Terug naar het aanrecht. Of eigenlijk naar waarom er een kussen op mijn aanrecht ligt. Daarvoor wil ik eerst even wat uitleggen. De meeste mensen met autisme hebben wat moeite met de executieve functies. Wat voor functies? Executieve functies. Dat zijn de functies die er voor zorgen dat we een taak in de goede volgorde en op de juiste manier uitvoeren. Een taak, hoe klein ook, bestaat altijd uit diverse deeltaken. Ik zal er een voorbeeld van geven.
Als voorbeeld neem ik een kopje koffie zetten met de Senseo. Een eenduidige taak als je daar niet heel veel langer over nadenkt, maar met problemen omtrent de executieve functies wordt het een hele onderneming. Laat me je even meenemen langs alle deeltaken.
Je loopt naar de keuken.
Je zet het apparaat aan.
Je vult indien nodig het water bij. (Reservoir uit het apparaat halen, kraan open, bijvullen, kraan weer dicht, reservoir weer op zijn plek.)
Je pakt de bus met koffiepads. (Kastdeur open, bus pakken, kastdeur dicht.)
Je pakt een koffiekopje. (Andere keukenkastje open, kopje pakken, welke van de velen (keuzestress), kastdeurtje weer dicht.)
Je zet het kopje onder het apparaat.
Doet de koffiepadbus open, pakt er een koffiepad uit.
Je opent de klep van de Senseo, legt de koffiepad in de Senseo en doet het dekseltje weer op de bus.
De koffiepadbus moet weer opgeruimd. (Kastje open … et cetera.)
Vervolgens moet de klep van de Senseo dicht.
Op het goede knopje drukken. (Welke was dat ook alweer?)
Wachten.
Gebruikte pad uit het apparaat halen.
Klaar is je kopje koffie.
Nu weten jullie dus wat executieve functies zijn maar nog steeds niet waarom er een kussen op mijn aanrecht ligt. Ik stel me voor dat het als volgt gegaan is;
Lucas had zijn ontbijt op en heeft zijn lege bord en beker gedachteloos, tijdens het televisiekijken, op het kussentje gezet in plaats van op tafel. Toen ik om 08.00 het startsein gaf om naar school te gaan moest hij zich los maken van de tv. De vervolgopdracht, ontbijtspullen opruimen, kwam aan in een hoofd dat nog met hele andere zaken bezig was. Brandweerman Sam. Of Dora. Maakt ook niet uit. Hij heeft, waarschijnlijk zonder er bij na te denken, zijn spullen, met kussen en al, opgepakt en naar de keuken getild om daarna, volgens de routine, de rest van zijn taken uit te gaan voeren.
En zo vond ik dus die ochtend een kussen op mijn aanrecht. Met een grote glimlach pak ik, nadat ik eerst de boodschappen in de koelkast gelegd heb, het kussen op. (Maar eerst maak ik er nog even snel een foto van, zodat ik het met jullie kan delen.)
En terwijl ik het kussen op de bank leg bedenk ik me even, heel even maar;
“Hij zal me toch niet voor de gek gehouden hebben?”
